Զարեհ Սինանյան. Ինչ գաղափարի շուրջ կարելի է համախմբել Ռուսաստանի և աշխարհի բոլոր հայերին

Заре Синанян 19 июля 2019 г. дал интервью Алексею Стефанову для ИА "Спутник". Агентство разместило на своём веб сайте версию на армянском, которую мы приводим внизу (фото также из этого сайта). Версия на русском - здесь.

(Добавим, что несколько дней спустя эта указанная тема обсуждалась вживую, хоть и по Интернету, между группой армян из Петербурга и двумя опытными армянскими блогерами из Лондона и Бейрута)

ՀՀ սփյուռքի գործերով գլխավոր հանձնակատար Զարեհ Սինանյանի` Մոսկվա կատարած այցի առաջին օրը բավական հագեցած էր։ Հինգշաբթի` հուլիսի 18–ի ցերեկը, նա հանդիպեց Ռուսաստանի հայերի միության ներկայացուցիչների հետ։ Իսկ երեկոյան Ռուսաստանում Հայաստանի դեսպանատանը միանգամից երկու հանդիպում անցկացրեց` «Կիլիկիա» հայկական բիզնես ակումբի ներկայացուցիչների և ևս մեկ անգամ համայնքի հետ, բայց արդեն կազմակերպություններից դուրս։

«Մոսկվայում ես առաջին անգամը չեմ, առաջին անգամ եմ գալիս որպես սփյուռքի գործերով հանձնակատար», – Sputnik–ի թղթակցին ասաց Զարեհ Սինանյանը։

«Ամեն ինչ շատ լավ է անցնում` ես խնդիր չունեմ համայնքի հետ ընդհանուր լեզու գտնելու առումով։ Չէ՞ որ նրանք իմ հայրենակիցներն են։ Ես Ռուսաստանում շատ եմ եղել և գիտեմ, ինչով են նրանք ապրում հոգևոր առումով։ Ինձ շատ հաճելի է նրանց հետ շփվելը, հայ համայնքների համագործակցության մասին նրանց գաղափարները լսելը»։

Լուրն այն մասին, որ ամերիկահայ Զարեհ Սինանյանը նշանակվել է ՀՀ սփյուռքի գործերով գլխավոր հանձնակատարի նորաստեղծ պաշտոնում ռուսաստանցի շատ հայեր մտավախությամբ ընդունեցին։ Հենց այդ է պատճառը, որ Սինանյանը խոստացավ իր արտասահմանյան գործուղումները սկսել հենց Ռուսաստանից, և նրան այնտեղ շատ էին սպասում, որպեսզի մի լավ հարցաքննեն։

«Հանդիպումը Ռուսաստանի հայերի միության հետ բավական երկար էր և բուռն, սակայն բառի լավ իմաստով։ Մարդիկ շատ գաղափարներ ունեն, որ ուզում են ներկայացնել։ Ես ուրախ էի նրանց լսել, պատասխանել բոլոր հարցերին», – անկեղծացել է Զարեհ Սինանյանը։

Չնայած Ամերիկայի Գլենդել քաղաքում նա երկու անգամ զբաղեցրել է քաղաքապետի պաշտոնը, և կարծես պետք է ուղնուծուծով չինովնիկ լիներ, բայց Սինանյանը շատ բաց և բարյացակամ էր հայ համայնքի յուրաքանչյուր անդամի նկատմամբ։ Եվ ակնհայտորեն հպարտանում էր, որ գերազանց տիրապետում է ռուսաց լեզվին։ Երևանից ԱՄՆ նրա ընտանիքը գաղթել էր 1988 թվականին, երբ Զարեհը 15 տարեկան էր։

«Հանդիպման ժամանակ բազմաթիվ հարցեր էին տալիս այն մասին, թե ինչպես է մեր գրասենյակն աշխատելու Ռուսաստանի հայ համայնքի հետ, ինչ ծրագրեր ունենք և ինչպես ենք տեսնում այս հարաբերությունների ապագան։ Կային նաև հարցեր, որոնք մեզ հետ չէին առնչվում, այլ վերաբերում էին բուն համայնքին և նրա ներքին խնդիրներին։ Սակայն մեզ համար հետաքրքիր էր լսել նաև դա։ Ուզում եմ իմանալ, ինչով են ապրում հայրենակիցներս Ռուսաստանում, և կոնկրետ` Մոսկվայում», – խոստովանեց Զարեհ Սինանյանը։

Սփյուռքի գործերով հանձնակատարի համար նաև հաճելի անակնկալներ են եղել։ Օրինակ` նա զարմացել է, որ իր հետ հանդիպելու համար Մոսկվա էին եկել Ռուսաստանի հայերի միության անդամներն ամբողջ երկրից։ «Եկել էին նաև հայեր Մուրմանսկից։ Նրանք էլ տարբեր հարցեր ունեին ինձ և միմյանց։ Խնդիրները շատ են և բազմաբնույթ», – նշեց Զարեհ Սինանյանը։

Բայց միևնույն ժամանակ Սինանյանը խոստովանեց, որ իր փոքր աշխատակազմը չի կարողանա իրականացնել ծրագրերից շատերը, որոնք վերաբերում են լեզվի ուսումնասիրությանն ու մշակույթին, ինչպես նախկինում էր։

«Շատերը հարցնում էին, թե ով է համակարգելու հայերենով գրքերի, հատկապես դպրոցական ձեռնարկների հրատարակումը։ Ես ստիպված էի բացատրել, որ մեր գրասենյակը գրքերի հրատարակչությամբ այլևս չի զբաղվելու։ Այսօր դրանով զբաղվում է կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը։ Դա մի սուպեր նախարարություն է, որը ի հայտ է եկել նախարարությունները միացնելուց հետո», – պարզաբանեց Զարեհ Սինանյանը։

Թեև անմիջապես նշեց, որ իր աշխատակազմը սփյուռքին մենակ չի թողնի. «Հավանաբար, մենք ամեն դեպքում կզբաղվենք դրանով։ Կպարզենք, թե ինչ կարիքներ կան այս կամ այն համայնքում` ռուսական, կամ, ասենք, ֆրանսիական։ Եվ եթե նրանք երեխաների կրթության հետ կապված խնդիրներ ունենան, ապա դա այսպես թե այնպես կվերաբերի մեզ։ Եվ այդ ժամանակ մենք կստանձնենք համակարգման հարցերը` խնդիրն ի գիտություն կընդունենք, իսկ կլուծի այն արդեն մեր սուպեր նախարարությունը»։

Ռուսաստանյան այցի առաջին օրից Զարեհ Սինանյանը գոհ մնաց։ Համայնքների մեծաթիվ լինելու, ժամանակ առ ժամանակ գրանցվող պառակտումների մասին, նա ասաց, որ «հավանաբար, դա նորմալ է»։

«Մարդիկ գալիս են տարբեր տեղերից։ Ռուսաստանի հարավում համայնքն ապրում է արդեն 3 հարյուրամյակ` Եկատերինա II–ի ժամանակաշրջանից, նրանց խնդիրներն ու գաղափարները նման չեն Կալինինգրադի հայերի խնդիրներին»։

Իսկ այն հարցին, թե անձամբ Զարեհ Սինանյանն ինչ է մտածում`ինչ գաղափարի շուրջ կարելի է համախմբել Ռուսաստանի և աշխարհի բոլոր հայերին, նա պատասխանեց. «Մենք` հայերս, մի պատմական հայրենիք ունենք` Հայաստանը։ Եվ այդ հայրենիքն այսօր գոյություն ունի ի դեմս Հայաստանի Հանրապետության։ Այնպես որ, մենք կարող ենք միավորել Հայաստանի և հայկական մշակույթի շուրջ։ Հուսով եմ, որ կլինեմ այն մարդը, որը կօգնի այդ գործում»։